★ „ქალაქს გარეშე ადგილებიდამ ჩვენ ჯერ არაფერი ამბავი არ მიგვიღია - თუ რა შთაბეჭდილება მოახდინა ჩვენს პროვინციაში ომის გამოცხადებამ.

ქალაქში კი დამკვირვებელი თვალი ვერავითარ განსაკუთრებულ შთაბეჭდილების მოხდენას ვერ შეამჩნევს. დღეს, ხუთშაბათს [15 აპრილი, 1877 წ.], როცა ამ სტრიქონებსა ვსწერთ, მესამე დღეა, რაც ომი გამოცხადდა და ჩვენს ქალაქში ჯერ-ჯერობით არა შეცვლილა-რა, ყველაფერი თავის რიგზე და წესზე მიდის, ყველას თავისი ჩვეულებრივი სახე და შეხედულობა აქვს; თითქო ყველა მოელოდა, თითქო ყველა დარწმუნებული იყო, რომ ომი უეჭველად უნდა გამოცხადებულიყო; ამიტომაც არა გაუკვირდათ-რა და მომეტებულ ნაწილს არც კი ეტყობა სახეზე მაინც-და-მაინც შესამჩნევი გამომეტყველება, რომელიც გამოხატავდეს, რომ ეს ომის გამოცხადება რომელისამე მხრით იმათაც ეხება.

ხორაგეულის ფასზედაც ჩვენს ქალაქში ომის გამოცხადებამ გავლენა არ იქონია; ყველაზე უფრო ხორცის, ფქვილისა და შაქრის გაძვირებას მოელოდნენ ომის დაწყებისა-თანავე, მაგრამ ეს სამი საგანი ჯერ-ჯერობით მაგდენათ არ გაძვირებულა.

როგორც დღევანდელი ჩვენი გაზეთის უკანასკნელ გვერდზე ნახავთ,მ ხორცი-ლიტრა ღირს 90 კაპეიკად, შაქარი-ფუთი 8 მან. 50 კაპ. და ფქვილი-ფუთი 1 მან. და 60 კაპ. ჯერ ასეა და მერე ვნახოთ - რა იქნება.“


★ „ომის გამოცხადება თან-და-თან ეტყობა ჩვენს ქალაქს [20 აპრილი, 1877 წ.]. პირველსა და მეორე დღეს, ომის გამოცხადების შემდეგ, ხალხი თითქო გაოცებული იყო, თითქო არ იცოდა - რა ეთქვა ამ გარემოებაზე და როგორის თვალით შეეხედნა. შემდეგ კი გაიკვლიეს გზა...

გაფაციცებული გამორბიან გარეთ ყველანი დიდით-პატარამდინ და მოდიან ბულვარზე. აქ, მერიმანოვისა და მდივანის სახლების წინ, ნამდვილი პოლიტიკური ბირჟაა. მუდამ ჯგუფ-ჯგუფად შეგროვებულია ხალხი. ზოგს ტელეგრამა უჭირავს ხელში, ჰკითხულობს და სხვები ყურს უგდებენ.

ზოგი კი ისე ჩამდგარა ხალხში და ომის ამბავს ელაპარაკება პირ-დაღებულს ხალხს, თითქო ეს არის დაბრუნებულიყოს ბრძოლის ველიდამ და ყველაფერი „საკუთარის თვალით“ ენახოს.“

★ „გუშინ წინ, ოთხშაბათს [24 აპრილი, 1877 წ.], ჩვენს ქალაქში ჩამოიყვანეს 25 ტყვე ოსმალო, რომელნიც, როგორც ამბობენ, ახალციხის სამზღვარზე დაუჭერიათ.

მთელი ქალაქი დაედევნა ამათ, როცა ქუჩებში ჩამოატარეს; ქალაქის ბიჭებმა თითქო ლუკმა-პური იშოვნეს, ისე კუდ-მოგლეჯილი და კიჟინით მისდევდნენ. მაგრამ სასიამოვნო იყო ის, რომ ერთსაც არ მოუფიქრნია რაიმე შეურაცხყოფა მიეყენებია ამ უბედურებისათვის; ყველანი თანაგრძნობით შესცქეროდნენ და ზოგიერთებმა პაპიროზიც კი უთავაზეს.

როგორც ზევით მოგახსენეთ, სულ 25 კაცი იყო; ამათში სამი აფიცარი და დანარჩენი უბრალო სალდათები. ესენი ამოიყვანეს სოლოლაკში (აფიცრები დროჟკებით), ადგილობრივ ჯარის შტაბში შეიყვანეს, იქ ჩასწერეს და მერე ისევ წაიყვანეს, ალბათ სადმე ყაზარმაში დასაყენებლად.“

★ „ნათქვამია: ერთი ჭირი მარგებელიაო. ომი ხომ ჭირია და ჭირი; მაგრამ ჩვენს ხალხს ამ ომმა ის სარგებლობა მოუტანა, რომ გაზეთების კითხვას შეაჩვია. ვისაც არ დაინახავთ ახლა, ვისაც თავის დღეში გაზეთის სახელიც არ გაუგონია, ყველას ხელში უჭირავს და ჯგუფ-ჯგუფად ჰკითხულობენ. კინტოები ბრძოლის ველის შაურიან კარტასა შლიან და ერთმანეთს უთითებენ, რომ - აი რუსები აქ გადავიდნენო!“

★ „გუშინ ჩვენს ქალაქში მოიყვანეს ყარსთან უკანასკნელს ბრძოლის დროს დაჭერილი ფაშები; ამათთვის „ლონდონის“ სასტუმროში ოთახები იყო დამზადებული; ამბობენ, დღეში თითო ფაშას 8 მანეთი აქვს ხარჯის ფულად დანიშნულიო.“


★ „სწორეთ შესაბრალისნი არიან ეს დატყვევებული ფაშები, რომელნიც ამ ჟამად ქალაქში იმყოფებიან; ისე შინიდამ ვერ გამოსულან, ისე ფეხი ვერ გადაუდგამთ, რომ უანგარიშო ხალხი ერთის ამბითა და ხან კიჟინით არ დაედევნოს უკან. 

დადევნება და კიჟინი კიდევ არაფერი: ზოგიერთი ქუჩის ბიჭები იქამდინ თამამად იქცევიან, რომ კალთაში და ტანისამოსში წაავლებენ ხელს და სწევენ.

- Nous sommes ici comme un singe dans un cage! (როგორც გალიაში დამწყვდეული მაიმუნი, ისე ვართ ჩვენ აქაო!) სთქვა ერთმა ამათგანმა, - მაგრამ ყველაზე უფრო ის მაკვირვებსო, რომ სხვაგან საზოგადოთ ქუჩის ბიჭებმა იციან სდევნა, როცა ვისმეს ან რასმეს უნახავს დაინახავენ, და აქ კი მაღალ საზოგადოებასაც ჰქონია ეს ჩვეულებაო!

კაცთ-მოყვარეობა თხოულობს, რომ მტერსაც არ მივაყენოთ ტყუილ-უბრალოთ შეურაცხყოფა, განსაკუთრებით იმისთანა მტერს, რომელიც დაცემულია, რომელიც ჩვენს ხელშია. უიმისოთაც ესენი ზნეობით წვალებულნი და დამცირებულნი არიან; რად უნდა ვაგრძნობინოთ მუდამ, რომ ესენი თითქოს მართლა მაიმუნები არიან და შეგვიძლიან როგორც გვნებავს, ისე მოვეპყრათ, ისე ვათამაშოთ...“


★ „ჩვენ შევიტყეთ, რომ იმ შვიდ დატყვევებულ ფაშებში, რომელნიც ჩვენ ქალაქში იყვნენ დროებით, ექვსი რუსეთს გაუგზავნიათ და ერთი კი, როგორც გვითხრეს, ომარ-ფაშა აქ დარჩენილა“.



★ „დღეს [21 თებერვალი, 1878 წ.] დილის 10 საათზე, ზარბაზნის სროლამ აცნობა თფილისელებს, რომ რუსეთსა და ოსმალეთს შუა მორიგება მოხდა. დიდძალი ხალხი გამოცვივდა ქუჩებში და ეკითხებოდნენ ერთმანეთს - თუ რისგან არის ეს სროლაო. ბოლოს ხმა გავარდა, რომ მორიგება არისო“.